Šta se sve slavi i kada se sve ne radi u BiH
U januaru gotovo da i nema dana a da vjernici (pa i ateisti) neradnim danima ne obilježavaju neki od brojnih slavskih svečanosti.
Ljekari u ambulantama porodične medicine u RS posljednjih dana upozoravaju pacijente sa povišenim krvnim i srčanim pritiskom, trigliceridima i šećerom da se narednog mjeseca, ako je moguće, uzdrže od teške hrane i povećane količine alkohola.
Ovo upozorenje nije rezultat nekog blagostanja i solidnog standarda života već približavanja "svetog januara" kako ovaj, prvi kalendarski mjesec, nazivaju u Republici Srpskoj. U narednom mjesecu gotovo da i nema dana a da vjernici (pa i ateisti) neradnim danima ne obilježavaju neki od brojnih slavskih svečanosti. Zaposleni na to imaju zakonsko pravo koje se, po pravilu, koristi jer se radi o plaćenom odsustvovanju sa posla.
Praznično šarenilo u BiH je rezultat dejtonskog ustavnog ustroja, koji je entitetima i Brčko distriktu omogućio zakonsko regulisanje prazničnih i neradnih dana.
Jedini praznici koji se slave na teritoriji cijele države su Nova godina (1. i 2. januar), odnosno Praznik rada (1. i 2. maj). Treći praznik koji se slavi u BiH je 9. maj - Dan pobjede nad fašizmom. Ako neki od navedenih datuma pada u nedjelju, onda se praznovanje produžava na - ponedeljak.
U RS, pored zajedničkih praznika, neradnim danom se obilježavaju 9. januar (Dan republike) i 21. novembar - dan kada je potpisan Dejtonski sporazum i uspostavljen mir u BiH. Mada nema zvanične formulacije, ova dva datuma bi se mogla proglasiti za dva poludržavna praznika, jer ih slavi - pola države. U Federaciji su ta dva dana obični radni dani.
Vlada Republike Srpske donijela je zaključak prema kojem 14. januar u Srpskoj neće raditi republički organi i organizacije, organi jedinica lokalne samouprave, javna preduzeća, ustanove i drugi koji Novu godinu obilježavaju prema Julijanskom kalendaru.
"Rukovodioci ovih organa obavezni su da do kraja 2014. godine organizuju rad, radi ostvarivanja punog godišnjeg fonda radnih dana", saopšteno je iz Biroa Vlade Srpske za odnose s javnošću.
Prema Zakonu o praznicima Republike Srpske, republički praznik je Nova godina prema Gregorijanskom kalendaru, pa će neradni dani biti i 1. i 2. januar.
Slična je situacija i u drugom entitetu. Prema Zakonu o praznicima Federacije BiH, dok se u RS redovno radi, u ovom entitetu praznuje se 1. mart kao Dan nezavisnosti BiH i 25. novembar - Dan državnosti BiH. I kod ovih datuma nema saglasnosti dva većinska konstitutivna naroda, jer se više slavi u dijelovima sa većinskim bošnjačkim stanovništvom. U Republici Srpskoj se tada radi kao i svakog drugog dana.
Posebna je priča kada se radi o značajnim vjerskim praznicima. U tom pogledu bosansko neslaganje dolazi do - punog izražaja.
Tako je 25. decembar u Brčko distriktu za sve zaposlene katolike, ali i pripadnike drugih vjeroispovesti i ateiste, bio neradni dan. Brčanski parlament je još početkom godine usvojio Odluku o neradnim danima u Distriktu kojom su obuhvaćena oba Božića, Usrksa/Vaskrsa i Bajrama.
U RS vjerskim praznicima proglašeni su pravoslavni i katolički Božić, pravoslavni i katolički Veliki petak, Kurban i Ramazan Bajram i pravoslavni Vaskrs i katolički Uskrs.
Zakonom su regulisani praznici i neradni dani u tri teritorijalne jedinice u BiH. Za više od pola miliona registrovanih lica sa Biroa za zapošljavanje u cijeloj zemlji neradni dani, nažalost, traju tokom cijele godine. A sudeći po trendovima u privredi i, kako ga političari nazivaju, realnom sektoru možda će praznovati – godinama.
